May 28, 2004
Coffee and Cigarettes
From left, GZA, RZA and Bill Murray in a segment of "Coffee and Cigarettes," a Jim Jarmusch film that has been brewing for 17 years.
http://www.nytimes.com/2004/05/14/movies
An Episodic Ride Full of Serial Sipping and Smoking
By A. O. SCOTT
Published: May 14, 2004
You would expect a movie called "Coffee and Cigarettes" to be leisurely, even indolent. To grab a smoke or a cup of coffee, after all, is the preferred way to take a break — from work, from the stressful routines of ordinary life, from the rush of indistinguishable moments that make up our days. Or at least it used to be, before we starting sipping our lattes on the run out of cardboard cups and before smoking changed from an indoor, social vice into a furtive, solitary sidewalk indulgence.
"Coffee and Cigarettes," which Mr. Jarmusch made over 17 years, often during breaks from other projects, is an anthology of conversations, most among famous or semifamous people, who play themselves — sometimes, sort of. Bill Murray, for example, shows up moonlighting as a waiter, recognized for who he is by his only customers, RZA and GZA of the Wu-Tang Clan. Cate Blanchett appears in all her glossy, blond movie-star radiance playing herself, and also, thanks to some unassumingly tricky camera work, her wayward and resentful cousin, who is a brunette. Like Mr. Murray, Steve Buscemi is waiting on tables, spilling bad coffee on Joie and Cinqué Lee (whose more famous brother, Spike, is mentioned in a later vignette).
Some of the episodes are slight and anecdotal. Jack and Meg White of the White Stripes discuss the physics of the Tesla coil; Steven Wright and Roberto Benigni talk past each other before one of them goes off to a dental appointment. Others have the compact density of good short stories. The cumulative effect is a relaxed, ruminative buzz.
Not that the people on screen are necessarily at ease, with themselves or with one another. There is some loose, riffing coffee talk (notably between Mr. Murray and his herbal-tea-drinking patrons), but most of these brief encounters have a prickly, nervous energy. Under the influence of nicotine and caffeine, and with too much time on their hands, people have a way of getting on one another's nerves. You might think that a meeting between Iggy Pop and Tom Waits would be a kind of summit of uncompromising cool, but in each other's company those musicians turn defensive and passive- aggressive. Even in the most casual exchanges, hidden agendas and unspoken tensions percolate beneath the surface. Mr. Buscemi's idle chatter, and the Lees' response to it, send up a ripple of racial hostility. Two old friends (Isaach de Bankolé and Alex Descas) talk in circles around some unnamed emotional distress before saying their inconclusive and sad goodbyes.
In the two strongest chapters — the one featuring Ms. Blanchett and another in which Steve Coogan and Alfred Molina play a deft game of celebrity one-upmanship — such vague discomforts blossom into one-act dramas of envy and suspicion. But the full richness of "Coffee and Cigarettes," which opens today in New York and Los Angeles, can't really be isolated in any single moment or performance, though Mr. Coogan's self-mocking turn is a repellent tour de force.
This movie, which is full of great music, from Mahler to the Skatalites, much of it wafting in from restaurant jukeboxes, has the serendipitous coherence of an old LP. Some of the tracks are stronger than others, but the magic lies in the echoes and unexpected harmonies between the selections. Snatches of conversation and stray thoughts recur like musical motifs, as if the characters were plucking them out of a common ether of insights and ideas. According to one of these (attributed to the physicist Nikola Tesla) the entire world is a kind of instrument, a "transmitter of acoustical resonances." It's a lovely notion, and the implication that beauty and meaning can be found in odd places at unlikely, idle moments resonates through this lovely film.
"Coffee and Cigarettes" is rated R (Under 17 requires accompanying parent or adult guardian). It has some strong language and condones the use of tobacco.
COFFEE AND CIGARETTES
Written and directed by Jim Jarmusch; directors of photography, Frederick Elmes, Ellen Kuras, Robby Müller and Tom DiCillo; edited by Jay Rabinowitz, Melody London, Terry Katz and Jim Jarmusch; production designers, Mark Friedberg, Tom Jarmusch and Dan Bishop; produced by Joana Vicente and Jason Kliot; released by United Artists. Running time: 96 minutes. This film is rated R.
WITH: Roberto Benigni (Roberto), Steven Wright (Steven), Joie Lee (Good Twin), Cinqué Lee (Evil Twin/Kitchen Guy), Steve Buscemi (Waiter), Iggy Pop (Iggy), Tom Waits (Tom), Joe Rigano (Joe), Vinny Vella (Vinny), Vinny Vella Jr. (Vinny Jr.), Renée French (Renée), E. J. Rodriguez (Waiter), Alex Descas (Alex), Isaach de Bankolé (Isaach), Cate Blanchett (Cate/Shelly), Mike Hogan (Waiter), Jack White (Jack), Meg White (Meg), Alfred Molina (Alfred), Steve Coogan (Steve), Katy Hansz (Katy), GZA (GZA), RZA (RZA), Bill Murray (Bill Murray), Bill Rice (Bill) and Taylor Mead (Taylor).
May 11, 2004
ماهِ نصفه نیمه
نویسنده: عبدلعلی عظیمی
به نقل از: با نام گل
تنها
بوی تو مانده است
بر دسته صندلی
بهار را نگر
در چوب خشک
ماه نصفه نیمه
ببین
چه می کند با این پیاله آب
و باد
با برگ های شمعدانی.
بازی ها را نگر
باد و
ماه و
بوی تو
بازیم می دهند
و من خرسندم
چون دسته صندلی
Hedonism
May 01, 2004
خاطره هايی از مهرداد نبيلی
کريم امامی
http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story/2004/05/040501_ag-sr-nabily.shtml
از اولين آشنايی من با مهرداد نبيلی حالا ديگر چهل سالی می گذرد. من جوان شهرستانی جويای نامی بودم که در روزنامه "کيهان اينترنشنال" روزنامه انگليسی زبان و مطرح آن سالهای تهران، قلم می زدم و نبيلی اندکی بعد از پايان تحصيلاتش در انگلستان به ايران بازگشته و در بانک مرکزی ايران به کار مشغول شده بود.
بر سرجريانی که در اينجا لازم نيست وارد جريانش بشويم، نبيلی نامه ای به سردبير روزنامه نوشت و در آن اشاره ای انتقاد آميز داشت به ترجمه ای که من در همان زمان از نمايشنامه جنجالی جان آزبرن با عنوان "با خشم به ياد آر" به فارسی کرده بودم.
انتقاد او از چگونگی ترجمه عنوان نمايشنامه بود و مرا متوجه حضور جوان انگليسی دان نکته سنجی کرد که مدعی ترجمه درست هم بود. نامه او، که در روزنامه به چاپ رسيد، به جدال قلمی مهمی بين من و او نيانجاميد و بر عکس پايه گذار و دوستی بعدی ما شد.
چند سال بعد، وقتی من کار روزنامه نگاری را کنار گذاشتم و در موسسه انتشارات فرانکلين به کار کتاب پرداختم، تماس بيشتر و نزديکتری با نبيلی پيدا کردم.
نبيلی در آن وقت برای خودش مترجم شناخته شده ای بود. از آغاز دهه 1340 باب همکاری را با موسسه فرانکلين گشوده بود و چهار عنوان کتاب منتشر شده در پرونده داشت. "لبه تيغ" سامرست موآم و "افق گم شده" جيمز هيلتون که هر دو به صورت کتابی جيبی منتشر شده بودند و دو عنوان از مجموعه گردونه تاريخ - که مجموعه ای بود از کتاب های تاريخی کوچک برای خوانندگان جوان.
ولی کتابی که باعث شهرت نبيلی به عنوان مترجم شده بود "لبه تيغ" موآم بود. ترجمه نبيلی گل کرد و چندين بار تجديد چاپ شد و هنوز هم در ايران در کتابفروشی ها موجود است.
ترجمه داستان دو شهر
کتاب ديگری که مهرداد نبيلی آرزوی ترجمه آن را داشت رمان" داستان دو شهر" چارلز ديکنز بود و تا زمانی که موفق شد ترجمه آن را سر انجام به پايان برساند چهل سال به درازا کشيد. ولی آن هم برای خودش ماجرايی دارد که به آن خواهم پرداخت.
نبيلی همچون مترجمان نخبه هم نسل خود، ارزش زيادی برای سلامت زبان و نثر خوب قائل بود. زبان انگليسی را بسيار خوب، در حد کمال، می دانست و به فارسی ادبی نيز کاملا تسلط داشت. در فارسی نويسی به سبک و سياقی رسيده بود که مخصوص خودش بود.
علت طولانی شدن ترجمه "داستان دو شهر" حتما حجم کتاب نبود، چون هر کتابی هر قدر هم حجيم باشد ترجمه آن چهل سال به درازا نمی کشد. نه، علتش اين بود که نبيلی حاصل کار خود را در مقايسه با اصل نثر ديکنز رضايت بخش نمی يافت. اين بود که دوباره می نوشت و خط می زد و باز سه باره می نوشت.
در اين ميان، در سالهايی که نبيلی روی ترجمه "داستان دو شهر" کار می کرد و نمی کرد، کتاب ديگری هم به سفارش موسسه فرانکلين به فارسی ترجمه کرد: رمان "از راه رسيدن و بازگشت" از نويسنده معروف آرتور کويستر(Koestler).
به ماجرای ترجمه "داستان دو شهر" بازگرديم که سرانجام زمانی به پايان رسيد که نبيلی از کارهای اصلی و معيشتی زندگی خود، اشتغال در بانک مرکزی ايران و مديريت مدرسه بين المللی کورس که خود پايه گذار آن بود، فراغت حاصل کرده بود. ما به نوعی تماس خود را حفظ کرده بوديم و حالا نبيلی برای نشر ترجمه خود از "داستان دو شهر" به من متوسل شد و نسخه ای از متن ترجمه خود را برای من فرستاد.
من هم بعد از مقداری بررسی، از ميان ناشران آشنای خود موسسه "فرزان روز" را برگزيدم و نشر ترجمه "داستان دو شهر" را به آنها پيشنهاد کردم. اميد داشتم که اين موسسه بتواند ترجمه را به شکل آبرومندی که شايسته اين اثر کلاسيک ادبيات جهان و شان مترجم آن باشد به چاپ برساند.
کتاب پذيرفته شد، قرارداد نشر آن با مترجم به امضا رسيد و قرار بر اين شد که من ترجمه را يک دور بخوانم و به ناشر بسپارم. صحبت از ويرايش نبود. ترجمه ای که چهل سال به درازا کشيده و هر کلمه و عبارت آن را مترجم بارها و بارها در ذهن خود سنجيده و صيقل داده چه نياز به ويرايش دارد؟ نه، خواندن من برای اين بود که اطمينان حاصل کنيم که احيانا هيج گونه لغزش املايی در متن باقی نماند.
من در بحبوحه کارهايی که برای گذراندن زندگی برعهده گرفته بودم فراغتی برای بازخوانی "داستان دو شهر" نمی يافتم، نبيلی بی تابی می کرد و سرانجام بر آن شدم که ترجمه را عينا به همان شکلی که دريافت کرده بودم به دست ناشر برسانم، به همين شرط که شخص موجهی متن ترجمه را يک دور بخواند (و نه اين که ويرايش کند) و بعد کتاب به چاپ سپرده شود و همين کار را کردم.
و ديگر مدتی خبری از ترجمه "داستان دو شهر" و پيشرفت امور چاپ آن نداشتم. بعد از مدتی، در اوايل زمستان سال 1381، کتاب به مرحله انتشار رسيد ولی مترجم وقتی نسخه ای از کتاب چاپ شده را ديد، اصلا خوشحال نشد و بر عکس سخت برآشفت. نبيلی همان وقت در يک پيام الکترونيکی به من نوشت:
" يک آقا يا خانم زرنگ، نمی دانم کدام، که خودش را يک سر و گردن بالاتر از مترجم می دانسته، برآن شده که ترجمه مرا اصلاح کند. در نتيجه، در حدی که در نگاه اول دستگيرم شد ديدم که کلا به ترجمه کثافت زده. از شدت خشم کله ام سوت می کشد..."
اتفاقی که البته افتاده بود اين بود که ناشر متن ترجمه را به شخصی داده بود مرور کند، و اين شخص هم بدون توجه به قول و قرار قبلی و بدون توجه به مقام مترجم تصميم گرفته بود خودسرانه در نثر اندکی کهنه نمای نبيلی دست ببرد و آن را به اصطلاح "امروزی" کند. و همين دستکاری بود که نبيلی را سخت تلخکام ساخته بود.
اينک که مجموعه کارهای ترجمه مهرداد نبيلی می نگريم مترجمی است که از نظر کمی از پربار ترين مترجمان ادبی محسوب نمی شود ولی از نظر کيفی از جمله بهترين است. من شکی ندارم که بهترين ترجمه های نبيلی را نسلهای آينده سالهای سال همچنان با لذت خواهند خواند.